كلاسيك عدالتنادير ازهرى(داشدان داشا(1!
)كولتورل دوشونجهلر و پولتيكال قايغىلار(
(بو سیرا مقاله لرآردیجیل اولاراق هر بیریسی اوزگوردوده)
ايضاح: "جيزما - قارالار" سيرا مقالهلرينده "ادبيات و سياست" بؤلومونده، ادبيات و سياست ايلگى(1)سىنى )اؤز ظنايمجه( آچيقلاميشام، او سيرا مقالهلرده كولتورل(2)آچى(3)دان نئچه پولتيكال(4)قونويا باخميشايديم. اينديسه "داشدان داشا!" سيرا مقالهلر، دوغروسو آذربايجاندا چاغداش )وورغولاييرام: چاغداش( پولتيكال دوشونوش(5)يارانماغينين آرزىسيدير. ظنايمجه آذربايجان ضيالىلار و پولتيكاچى(6)لارى دونيادا كولترول و پولتيكال آنلاملارين دهييشمهسينى دهريندن دوشونوب بيلمهلى و بو يئنى آنلاملارا تنقيد آچىسيندان باخمالىديرلار يعنى زامانين گهتيرگه(7)سى نهدهنينه(8)، كلاسيك پولتيكال دوشونوشلرين دوزهمينى پوزماق(9)، اويغون(10)گؤرونور.
ظنايمجه آذربايجان ضيالىلار و پولتيكاچىلارى، "ميللت"، "عدالت"، "سياست"، "ميللى دولت" )دولت شكيللرينى( و "ايدئولوژى" آنلاملارينى باشدان باشا يئنىدن تعريف ائتمهلىديرلر.
اومود، خالقيميزين باشى داشدان داشا دهيمهسين.
حؤرمتلى اوخوجولار! سانكى دونيادا "عدالت"ين يوروتمه(11)سى گونو - گوندن چتينلهشير و "عدالت" كلمهسيندن آرتيق ظلم ائتمك يادا دوشور! آنجاق اونودماياق: ضيالىلارين و خالقلارين پاسيف(12)دوروما دوشمهك و "عدالت" آنلاميندان بوتونلوكله واز كئچمك(13)لرى توتاليترلرين ان بؤيوك ايستهيىدير.
عدالت نه دئمك دير؟ دونيادا هر دوولتين، هر قروپدن(15))ايدئولوگيانين( هابئله هر كسين بو سورغويا چئشيدلى(16)جاوابى اولا بيلر.
ظنايمجه بو گون "عدالت"ين تعريفى، چئشيدلى يارارلارى(17)مودورلوق ائتمكدهدير. بيز ناغيللاردا يادا تاريخسل(18)روايتلرده فيلان پاديشاهين يا فيلان كسين عادل اولماغينى چوخ ائشيديب، اوخوموشوق، ايهر بو روايتلرين بير سيراسى دوغرو اولسادا، بو آداملار مكاتيكلاشماميش(19)آزيجيق(20)و آز ايلگىلى(21) توپلوملارينداديركى بيرهىسل(22)عدالتى يوروده بيليبلر.
بوگون دونيادا اؤزل(23)اكونوميك(24)، پولتيكال، حقوقلا ايلگىلى(25)دوزهم(26)لر و دوزهن(27)لر وارديرو هئچ كس حاتتا هئچ دوولت بو دوزهملر و دوزهنلره اعتناسيز اولا بيلمز، دئمك ايستهييرم: ظنايمجه پولتيكال ساحهده "عدالت" آنلامى بيرهىسل قاليبده دوغرولا بيلمز و بير پولتيكاچى تكجه بيرهىسل استعدادلارينا گؤره عادل اولا بيلمز، سادهلشديريم: سياست عالمينده عدالت مسئلهسى هابئله عدالت آنلامى شخصى مسئله دئييل و تكجه بير نثرين الايله اولمالى دئييل بلكه عدالت، هر توپلومون(28)اكونوميك، كولتورل و پولتيكال دوروملارايلا ايلگيلى بير قونودور، تأسفله آيدينجاسينا يا گيزلى شعور(29)لاريندا هلهده بيزيم خالقيميز )حاتتا ضيالىلاريميزين چوخو( مين ايللر بوندان اؤنجه كيمى "عدالت" آنلامينى نفرده آختارير. آذربايجان اونودمامالىدير: بو كى بير نفر تاپيلا و بير خالقى بيردن بيره توتاليترلر اليندن و توتاليتاريزمين اؤزوندن قورتارا ظنايمجه اولمالى دئييل.
ظنايمجه "عدالت" خونوسونا رمانتيك باخماق هابئله "عدالت" قونوسونا تكجه بير فضيلت كيمى باخماق اصلينده گئريچى(31)بير باخيشدير، بلكه گونوموزده "عدالت"، يارارلارين، مودورلوغو و "عادل" كيمسه، بير محاسيبهچى اوزمان(32)اولمالىدير، باشقا بير سؤزايله: "عدالت" بير جوره علم سل اؤزهللشديرمه(33)ده اولا بيلر.
"عدالت" قونوسونا كلاسيك باخيشلاردان بيريسىده عدالت آنلامينا "ايدئولوژى" آچىسيندان باخماقدير، بير سيرا ايدئولوگى يا صاحيبلرى "عدالت" آنلامينى سينيرلنديريب و تكجه اؤز باخيشلارينى "عدالت" آدينا يوروتمك ايستهييرلر.
بو باخيشلاردادا توتاليتاريزمين ايزلرينى آيدينجاسينا گؤرمك اولور.
ظنايمجه بو گئنيش ايلگىلى و مكانيكلاشميش دونيادا، "عدالت" آنلامينى ايدئولوژىجاسينا بير آنلام تانيتماق، "عدالت" آنلامينى آرادان آپارماغدير، يعنى دئمك ايستهييرم: ظنايمجه پولتيكال ساحهده "عدالت" آنلامى ايدئولوژىجاسينا بير قاليبده دوغرولا بيلمز. سؤزومو توپلاشديريرام:
1) بيز و چوخلو باشقا خالقلار، "عدالت" قونوسونا متافيزيك باخيشلا باخيريق و عدالت قونوسونو تكجه بير جوره فضيلت بيليريك آمما بو فضيلتين چئورهسى هئچ بيريميزه آيدين دئييل
2) بير سيرا ضيالىلار، "عدالت" قونوسونا ايدئولوژى آچىسيندان باخيب "عدالت" قونوسونو سينيرلنديريرلر
3) يادا دئدييميز بيرهىسل "عدالت"سه دوغرو گئديرلر.
ظنايمجه ضيالىلاريميز هابئله اصلينده پولتيكاچىلاريميز اؤزلرينى بو اوچ آفتدن قورومالىديرلار. اينديسه بو اوچ متافيزيك باخيشلا قارشى دوراراق دئييرم: بلكهده "عدالت" توپلومسال يارارلارين ممكن اولدوقجا اويقون(35)مودورلوغودور و "عدالت" منفعتلر و يارارلارين ممكن اولدوغجا علمسل(36)پلانلاماسىدير(37)ظنايمجه "عدالت"-ه اؤزل بير رياضيات كيمى باخمالىييق! البت هلهليك...
اتكيازىلارى:
(1) فارسجا: رابطه، بستگى (2) فارسجا: فرهنگى (3) زاويه (4) فارسجا: سياسى (5) فارسجا: تفكر (6) فارسجا: سياستمدار (7) فارسجا: بنا به ضرورت، آمدِ كار (8) فارسجا: به سببِ (9) دوزهم پوزماق: فارسجا: ساختشكنى (10) فارسجا: مناسب (11) فارسجا: اجرا كردن (12) فارسجا: خنثى، منفعل (13) فارسجا: صرفنظر كردن (14) فارسجا: تماميتخواه (15) فارسجا: گروه، دسته (16) فارسجا: گوناگون (17) فارسجا: منفعت (18) فارسجا: تاريخى (19) غيرِ مكانيزه (20) فارسجا: محدود (21) فارسجا: كمرابطه، كم ارتباط (22) فارسجا: شخصى (23) خاص (24) فارسجا: اقتصادى (25) فارسجا: حقوقى (26) فارسجا: ساخت (27) فارسجا: نظم (28) فارسجا: اجتماع (29) فارسجا: ناخودآگاه (30) فارسجا: قبل (31) فارسجا: ارتجاعى (32) فارسجا: متخصص (33) فارسجا: تخصص (34) سينيرلنديرمك: فارسجا: محدود كردن (35) فارسجا: مناسب (36) فارسجا: علمى
(37پلانلاما: فارسجا: برنامهريزى كردن!
داشدان داشا2نادير ازهرى)كولتورل دوشونجهلر و پولتيكال قايغىلار(
(بو سیرا مقاله لر آردیجیل اولاراق هر بیریسی اوزگوردوده)
ايضاح: "جيزما - قارالار" سيرا مقالهلرينده "ادبيات و سياست" بؤلومونده، ادبيات و سياست ايلگى(1)سىنى )اؤز ظنايمجه( آچيقلاميشام، او سيرا مقالهلرده كولتورل(2)آچى(3)دان نئچه پولتيكال(4)قونويا باخميشايديم. اينديسه "داشدان داشا!" سيرا مقالهلر، دوغروسو آذربايجاندا چاغداش )وورغولاييرام: چاغداش( پولتيكال دوشونوش(5)يارانماغينين آرزىسيدير. ظنايمجه آذربايجان ضيالىلار و پولتيكاچى(6)لارى دونيادا كولترول و پولتيكال آنلاملارين دهييشمهسينى دهريندن دوشونوب بيلمهلى و بو يئنى آنلاملارا تنقيد آچىسيندان باخمالىديرلار يعنى زامانين گهتيرگه(7)سى نهدهنينه(8)، كلاسيك پولتيكال دوشونوشلرين دوزهمينى پوزماق(9)، اويغون(10)گؤرونور.
ظنايمجه آذربايجان ضيالىلار و پولتيكاچىلارى، "ميللت"، "عدالت"، "سياست"، "ميللى دولت" )دولت شكيللرينى( و "ايدئولوژى" آنلاملارينى باشدان باشا يئنىدن تعريف ائتمهلىديرلر.
اومود، خالقيميزين باشى داشدان داشا دهيمهسين.
كلاسيك "ميللت" و "دؤولت" آنلامىحؤرمتلى اوخوجولار! سانكى "دؤولت"كلمهسىنين مدرن آنلامى )ييرمى يوز ايلليك(11)ده آرايا
گلن "دؤولت" آنلامى( اصلينده آوروپادان آلينميش بير آنلامدير. آوروپادا پاديشاهلاردان سونراكى چاغدا "دؤولت" آنلامى گئت - گئده ايچدن يئنىلشيب، دهييشيب، بو گونكو دورومونا(12)چاتميشدير، آنجاق همين مدرن آنلام گونوموزده، آوروپا هابئله آمئريكادا يئنه، دهييشمكدهدير، بو دهييشمهلردن هئچ اولماسا آگاه اولماق "دؤولت" هابئله "ميللت" آنلامىنا تنقيد آچىسيندان باخماق همده اؤيرنمك، آذربايجان ضيالىلارى اوچون ظنايمجه گرهكلى(13)دير، آنجاق ديققت ائدهك، بيزيم توپلوم(14)همين دهييشيلمهده اولان "دؤولت"، "ميللت" آنلاميندان چوخ گئرىده قالميش بير توپلومدور.
اينديسه چاليشاجاغام بو قونويو آچيقلايام: ييرمىنجى يوز ايلين ايلك(15)ايللرينده اكونوميك(16)آچىدان بنزهر(17)اوچون بير ماشينين "ايلك ماتريال"(18)ى او ماشينين دهيهرينين(19)قيرخ فايزى(20)اولا بيلرميش، يعنى ييرمىنجى يوز ايلين باشلانيش ايللرينده "ايلك ماتئريال"هابئله معدن، يئر و اؤلكه، اكونوميك چابالاردا بيرينجى رولو و اؤنم(21)ى وارايميش، بو اكونوميك دوروم اؤزونه اويغون پولتيكال دوزهم(22)لر و دوزهن(24)لر يعنى اؤزل(25)"دؤولت" و "ميللت" آنلاملارينى يارادميشدير، او چاغدا آوروپالىلار اوچون ميللت آنلامى ايلكينده اؤزل سينيرلرى اولان بير اؤلكه و او اؤلكهده ياشايان توپلوم دئمك ايميش )چونكو اكونوميك يؤندن "ايلك ماتئريال"، معدن و اؤلكه، چوخ اؤنملىايميش( بو آنلاملا ايلگىده، "دؤولت" سينيرلنميش اؤلكهنين ياسالارينى(22)چئشيدلى(28)دوروملارا گؤره حدودلاشديرمالىايميش، سينيرلر هابئله سوى(29)لار ديققتله نظره آلينيب حدودلارى تعيين ائديلميشدير )هر دؤولتين اؤز يارارلارينا گؤره(
گونوموزده يعنى ييرمى بيرينجى يوز ايلين، باشلانيش ايللرينده، دونيادا اكونوميك و پولتيكال دهييشيك(31)لره راستلاشيريق )اصلينده آوروپا و آمئريكادا( بنزهر اوچون، ايندى بير "بيلگى سايار"(32)ين "ايلك ماتئريال"لارى او "بيلگى سايارين دهيهرينين تكجه بير فايزىدير، يعنى او "بيلگى سايار"ين دهيهرينين دوقسان دوققوز فايزى "ايلك ماتئريال"لارى يوخ، بلكه اوندا ايشلنميش علمدن و بيلگىدن آسيلى دير، يعنى گونوموزده دونيادا "ايلك ماتئريال" هابئله هر اؤلكهنين "ايلك ماتئريال"لارى يوخ بلكه ايلكينده هر اؤلكهنين آداملارينين علم و اؤزل بيلگىسى اؤنملىدير؛ بو يؤيوك اكونوميك دهييشيك، تئزليكله آوروپا و آمئريكادا "دؤولت" و "ميللت" آنلامينى و رولونو دهييشيب بو ايكى قونودا گئت - گئده يئنى پولتيكال فورمالار دوغاجاقدير، بو علمسل هابئله اكونوميك دهييشيكلر ايلكينده آوروپا و آمئريكادا "ميللت" آنلامينى بير سينيرلنميش اؤلكهده ياشايان توپلومدان )آداملاردان(، اورتاق(34)اكونوميك يارارلارى اولان توپلوملارا )آداملارا( دهييشهجكدير و بونونلا ياناشى دؤولتلرين پروقرام(35)لارى و دوزهملرى دهييشهجك؛ بنزهر اوچون، آلمانيانين ژاپونداكى "هوندا" فابريكاسىلا بؤيوك تيجارت قرارينا(36)گلمهسى ميللى بير حركت سانيلا بيلهجكدير )بو تكجه بير بنزهردير( يعنى ميللى يارارلار، اكونوميك قرارلارا دؤنمكدهدير و گئت - گئده آوروپاداكى اؤلكهلرين ميللى يارارلارى بوتون سينيرلردن آشيب - داشير )بو پروسهنين دالغالارى بيزه طرف گلمهكدهدير( ايندى آوروپا هابئله آمئريكادا ميللى يارار، تكجه اؤلكهلر آراسيندا يوخ بلكه چئشيدلى و بؤيوك تيجارت سئنترلر آراسيندا تعيين اولونور و بونونلا ياناشى "دؤولت"لرين ياسالارى، ياسا دوروموندان چيخيب، دوزوك(38)و قرار دورومونا دهييشير و دؤولتين رولو گونو - گوندن اسكيلير. ايندى بير آندا بير اؤلكهنين بؤيوك اكونوميك سئنترلرى باشقا اؤلكهلرين اكونوميك سئنترلرىايله باغلاشماغدا احتيمال كى اؤز اؤلكهسينين ميللى يارارلارىنيدا قوروسون هابئله اولا بيلركى عين زاماندا همان اؤلكهنين اكونوميك سئنترى؛ باغلاشديغى اؤلكهلرين قارشىسيندا دوران باشقا بير اؤلكهنين اكونوميك سئنترلرىايله ده باغلاشسين )بورادا هلهليك بو پروسهدن مدافيعه يا بو پروسهيه هجوم قصديميز يوخدور( دئمك بو يئنى دهييشيكده، دؤولتلرين ياسالاريندان آرتيق، بؤيوك اكونوميك سئنترلرين دوزوكلرى هابئله قرارلارى دونيادا اؤنملى اولاجاقدير، بو پروسهده بيلگىنين بيرينجى رولو و اؤنمى واردير، ايندى، يعنى ييرمى بيرينجى يوز ايلده(39)"قدرت" "ايلك ماتئريال"لارا صاحيب اولماقدا دئييل، ايندى دونيادا "قدرت" علم، هابئله "اؤزل بيلگى"لره صاحيب اولماقدادير، بوندان سونرا بيزه تاى اؤلكهلر، اكونوميك و بيلگى ساحهلرينده ايشيق سرعتايله آوروپادان گئرى قالاجاقلار، چونكو "ايلك ماتئريال"ين دهيهرى بيلگى قارشىسيندا گونو - گوندن يئنهجكدير )حاتتا ايهر نفت، اللى دلارا ساتيلسادا )مثلن( بير الكتريك پارچا(40)سىنى آوروپادان آلماق اوچون نئچه برابر اؤدهمهلىييك( دونيادا بو اكونوميك دهييشيك، گلهجكده بوتون اؤلكهلر و اورتا دوغو(41)اؤلكهلرينده گرچكدن اؤزل پولتيكال و اكونوميك ائتكى(42)لر قوياجاقدير.
ايندى بو اؤنرى(43)لرى طرح ائديريك:
1) "ميللت"، "دؤولت" و "ميللى دؤولت" آنلامينى يئنىدن تعريف ائتمك. دونيادا غاليب اولان اكونوميك دوروم بوتون سينيرلرى آشيب - داشديغى حالدا، ميللى دؤولتلرين چوخ ديققتلى اكونوميك پروقراملارى اولمالىدير )بو قونونو بلكه باشقا بير فرصتده آچيقلاديق( هلهليك آذربايجانلى فيكير صاحيبلريندن بو قونو حاققيندا فيكيرلشمهيه دعوت ائديرم.
2) آذربايجانين "ژئوپولئتيك(44)" ايمكانلارينا يئنىدن گؤز گزديرمك و او ايمكانلارى طرح ائتمك.
3) آذربايجاندا "انتئلئكتوئل(45)بير نسل ياراتماق و توپلاشديرماق )قوزئى آذربايجاندادا بو پروبئلم(46)واردير(
4) بو گون بيزيم اؤزل تشبث(47)لره و آذربايجانلى تكنوكرات(48)لارا و آذربايجانا يانانلارا آرتيق احتياجيميز واردير، اونودماياق.
سونوندا دئمهلىيم بو گونكو دوروموموزا گؤره، آذربايجان سئوهرليك، او واخت چوخ دهيهرلى ديركى بيزيم اليميزدن آذربايحان اوچون دهيهرلى بير ايش گلسين، آذربايجان اوچون چاليشانلار كاش آيدينجاسينا پروقراملارينى طرح ائده بيلسينلر، يوخسا يئنه كور احساسلا دايانماق و ساوادسيز يادا فيكيرسيز ساوادلى، )و صداقتسيز( ليدرلر(49)دالينا دوشمك و تكجه شعارلارا اوغراماق(50)قدرت داعواسينا چاتاجاقدير، اومود خالقيميزين باشى داشدان داشا دهيمهسين...
اتكيازىلارى:
(1) فارسجا: رابطه، بستگى (2) فارسجا: فرهنگى (3) زاويه (4) فارسجا: سياسى (5) فارسجا: تفكر (6) فارسجا: سياستمدار (7) فارسجا: بنا به ضرورت، آمدِ كار (8) فارسجا: به سببِ (9) دوزهم پوزماق: فارسجا: ساختشكنى (10) فارسجا: مناسب (11) فارسجا: قرن بيستم (12) دوروم، فارسجا: وضعيت
(13) فارسجا: ضرورى (14) فارسجا: اجتماع (15) فارسجا: اول، ابتدا (16) فارسجا: اقتصادى (17) مثال (18) فارسجا: ماده اوليه (19) فارسجا: بها، ارزش (20) فارسجا: "درصد" (21) فارسجا: تلاش (22) فارسجا: اهميت (23) فارسجا: ساختار (24) فارسجا: نظم (25) خاص، مخصوص (26) فارسجا: مرز (27) فارسجا: قانون (28) فارسجا: گوناگون (29) فارسجا: نژاد (30) فارسجا: منفعت، سود (31) فارسجا: دگرگون (32) كامپيوتر (33) فارسجا: علمى (34) فارسجا: مشترك (35) فارسجا: برنامه (36) فارسجا: قرارداد (37) فارسجا: مركز (38) دوزوك: توزوك، فارسجا: آييننامه (39) فارسجا: قرن بيست و يكم (40) فارسجا: قطعه (41) فارسجا: خاورميانه (42) فارسجا: تأثير (43) فارسجا: پيشنهاد (44) فارسجا: جغرافياى سياسى (45) فارسجا: روشنفكر، انديشمند (46) فارسجا: مشكل (47) فارسجا: ابتكار (48) فارسجا:
(49) فارسجا: رهبران (50) فارسجا: دچار شدن
ايضاح: بو مقالهنين اكونوميك حيسسهلرىايله ايلگىده "ژان مارى گنو" دوشونجهلريندن
ائتكىلنميشم
.
(3داشدان داشا!
نادير ازهرى)كولتورهل دوشونجهلر و پولتيكال قايغىلار(
بو سیرا مقاله لر آردلجیل اولاراق هر بیریسی اوزگوردوده)
ايضاح: "جيزما - قارالار" سيرا مقالهلرينده "ادبيات و سياست" بؤلومونده، ادبيات و سياست ايلگىسىنى )اؤز ظنايمجه( آچيقلاميشام، او سيرا مقالهلرده كولتورهل آچى(1)دان نئچه پولتيكال قونويا باخميشايديم. اينديسه "داشدان داشا"! سيرا مقالهلر، دوغروسو آذربايجاندا چاغداش )وورغولاييرام: چاغداش( پولتيكال دوشونوش يارانماغينين آرزىسيدير. ظنايمجه آذربايجان ضيالىلار و پولتيكاچىلارى دونيادا كولتورهل و پولتيكال آنلاملارين دهييشمهسينى دهريندن دوشونوب بيلمهلى و بو يئنى آنلاملارا تنقيد آچىسيندان باخمالىديرلار يعنى زامانين گهتيرگه(2)سى نهده(3)نينه، كلاسيك پولتيكال دوشونوشلرين دوزهمينى پوزماق(4)، اويغون گؤرونور.
ظنايمجه آذربايجان ضيالىلار و پولتيكاچىلارى، "ميللت"، "عدالت"، "سياست"، "ميللى دؤولت" )دؤولت شكيللرينى( و "ايدئولوژى" آنلاملارينى باشدان باشا يئنىدن تعريف ائتمهلىديرلر.
اومود، خالقيميزين باشى داشدان داشا دهيمهسين.
توپلومسال دئوريم و اسكيلتمك آفتى"آنتونيو گرامشى"نين نظرلريندن ائتكى(5)له نهرك ايكى چئشيد(6)دئوريمدن آد آپارماق اولور: 1) پولتيكال دئوريم 2) توپلومسال دئوريم.
پولتيكال دئوريمده بير توپلومون دوشونوشى فونداسيونلاريندا چوخلو دهييشيك باش وئرمهيير و تكجه توپلومون اوز، و، اوست قورولوشلارى )اؤزل حالدا حكومت فورماسى( دهييشيلير، بنزهر اوچون: Xآدلى ديكتاتور گئديب Y آدلى باشقا بير ديكتاتور قدرته چاتير و تكجه ديكتاتورلوغون آدى و سببلرى دهييشيلير، دئمك پولتيكال دئوريمده بير توپلومون اورتاق سهوىيهسى و گئديشى دهريندن دهييشمهيير؛ آمما توپلومسال دئوريم، بير توپلومون چوخلو دوشونوشلرينين دهييشمهسيندن عيبارتدير. توپلومسال دئوريم بير توپلومون فيكرينده چوخ دهريندن يئر سالميش گئريچى(7)فيكيرلرينى دهييشمكدير، دئمك توپلومسال دئوريمده بير توپلومون تمل(8)فيكيرلرينده دهييشيكليك باش وئرير. بو سطيرلرين يازارينا گؤره آذربايجانين چاغداش پولتيكاچىلارى )اورتالاريندا اولان چوخلو فرقلرايله( يا بير سيرا رفورملارا دوغرو چاليشيرلار )بير سيرالارى يالواريرلار( يادا بير سيراسى آيدين پروقراملارى اولماياراق، بوتون سل و گئنل كلمهلره و آنلاملارا هابئله شعارلارا اوغراياراق پولتيكال يؤنلرده چاليشيرلار )ظنايمجه علمسيز و بيلگىسيز صداقت، فاجعه يارادار(. بو سطيرلرين يازارينا گؤره هر كيم و هر قروپ ايلكينده آذربايجانا گؤره اؤز پروقراملارينى علمسل و آيدينجاسينا دئمهلىدير.
اونودماياق: تاريخ بويو، توتاليترلر بوتون سل، گئنل و ايبهاملى و يوروملولو كلمهلردن و جملهلردن فايدالانيبلار، ترسينه سربست اينسانلار هر زامان فيكيرلرينى آيدينجاسينا و پيلانلاشميش حالدا ايضاح ائديبلر، گونوموزده كولتوروموز و آذربايجانين ميللى حركتىنه، دوغرو چاليشيرام دئييب آرديجا "ايران، ايسلام و تورك" دئيينلر بو فيكيرلرينين پولتيكال سونوجونو و قورولوشونو و نئجه دؤولت اولا بيلهجهيينى آيدينجاسينا ايضاح ائتمهلىديرلر.(9)
ظنايمجه بو گون ضيالىلار و يازيچىلاريميز توپلومسال دئوريمين فونداسيونلارينى ياراتمالىديرلار، يوخسا X گئديب X1 گلهجك و حسن كچل گئديب كئچل حسن گلهجكدير، بو نئچه يوز ايلليك فاجيعهدن قورتارماق اوچون ضيالىلار و دوشوننلر:
1) چوخلو كلاسيك و چاغداش متنلرى تنقيد آچىسيندان اوخومالىديرلار )باشقا ديللرى اؤيرهنمهلى ديرلر(
2) دهريندن دوشونمك و دوروملارينى آناليز ائتمهيى و يئنى فيكير ياراتمانى تمرين ائتمهلىديرلر.
3) اسكيلتمك آفتىايله امانسيز جاسينا چيرپيشمالىديرلار.
بو مقالهده تاريخسل اسكيلتمك قونوسونا عاييد ايضاح وئرمهلىيم: ظنايمجه تاريخيميزده اسكيلتمك قونوسونا عاييد آيدينجاسينا يازان "ميرزا فتحعلى آخوندزاده"دير، گؤركملىسى بوراسىديركى "ميرزافتحعلى آخوندزاده"نين "كمالالدوله مكتوبلارى" آدلى كيتابى 130 ايل بوندان اؤنجه يازيلاراق 4291نجى ايلده باكىدا يئنى اليفباايله چاپ اولونور و 5891نجى ايلده يئنه باكىدا فارسجا چاپ اولونور، بورادا "ماشاالله آجودانى"نين "مشروطهى ايرانى" آدلى كيتابيندان فاكت گئتيريرم )البت "ماشاالله آجودانى"نين باشقا فيكيرلرى بو سطيرلرين يازارينين فيكيرلرىايله اوست اوسته دوشمهيير(
"آخوندزاده"، "مستشارالدوله"نين "يك كلمه" كيتابينا گؤره يازير:
"... شما براى اجراى عدالت به "احكام شريعت" متمسك مىشويد، به خيال شما چنان مىرسد كه گويا به امداد احكام شريعت "كنستى توسيون" فرانسه را در مشرق زمين مجرى مىتوان داشت. حاشا و كلا، بلكه محال و ممتنع است..."(10)
"مستشارالدوله" باشقا بير مكتوبدا "آخوندزاده"يه يازير:
"... بدان جهت آن قوانين را )آوروپا قانونلارينى( به آيات و احاديث و اخبار مستند كرده و براهين آورده بود كه "... ديگر نگويند، فلان چيز مخالفِ آئين اسلام يا آئين اسلام مانعِ ترقى و "سيويليزاسيونه است" و در نامهى ديگرى از "آخوندزاده" كه "آدميّت" هم بخشى از آن را در كتاب خود نقل كرده است "آخوندزاده" صريحاً به اين موضوع اشاره و انتقاد مىكند كه "... رسالهاى كه شما از يوروپا آورده بوديد و جميع آيات و احاديث را نيز به تقويت مدعاى خود در آن رساله دليل شمرده بوديد، نتيجه خيالاتِ )بورادا "فيكيرلر" معناسيندادير( يوروپائيان است... مگر كافه مردم آيات و احاديث را مىفهمند؟ نگر چاره اين كار آيات و احاديث است؟..."(11)
باشقا بير يازيدا، او واختكى "آخوندزاده"دن ايستهييرلركى اؤز كيتابينين )"كمالالدوله مكتوبلارى"( لحنينى يوموشالتسين و اسكيلتسين و بير سيرا سؤزلرى "پرده" ايچره دئسين، "آخوندزاده" دئيير: "... »عرفاى متقدمين« ما چنين كردهاند يعنى "فيلسوفيّت را خودشان فهميدهاند، اما در بيانش به عامّه ملت و به عامّه نوع بشر بر مقتضاى جبونى و كمجرئتى رفتاركردهاند. از اين جهت مراد ايشان تا امروز غيرمنكشف مانده است" اما حكماى يوروپا مثل "ولتر" فرنگى و "بوقل" انگليسى و ديگران آنچه را كه خود فهميدهاند به عامّه مردم نيز بر طبق ادراك خودشان در كمال صراحت بدون جبن و هراس و بدون پردهكشى و سرپوش فهمانيدهاند..." و تصريح مىكند كه نسخه مورد نظرش بايد "به همان وضع و تركيب" بدون هيچ نوع تغيير و تبديل و "پردهكشى و سرپوش" چاپ شود چرا كه "... غرض من از اين نسخه تنها »سيويليزه« شدن ملت من نيست، من مىخواهم راه ارباب خيال را )بورادا دوشوننلر معناسيندادير( بگشايم و به خيالِ )بورادا فيكير معناسيندادير( فيلسوفان و حكماى خودمان كه هزار و دويست و هشتاد و هفت سال است در قيد و حبس است آزادى ببخشم..." منظور "آخوندزاده" از خيال در آن عبارت همان تفكر و تعقل فلسفى و انديشيدن است..."(12)
بيزيم خالقيميز و خالقيميزين مثلن ضيالىلارى نئچه يوز ايللردير توتاليترلر الينده بو اسكيلتمك ايشيندهديرلر و بو ايش اوچون هر زامان مين بير بهانه ياراديبلار، بونا گؤره يوز اوتوز ايل بوندان اؤنجهنين پروبئلم(13)لرى ايندىده بيز اوچون پروبئلمدير و بونداندا آرتيق بو اؤلكهده هر زامان باشقا فيكيرلهشنلرين گونو قاراايميش، بنزهر اوچون: "... سرنوشت نشر اين "مكتوباتِ" "آخوندزاده" با سرنوشت سانسور در ايران گره خورده است. نگارش اصلِ كتاب و صورت اوليهى آن در اواسط سال 1282 ه . ق (1865 ميلادى( پايان مىگيرد. تلاش دردآلودهاش براى چاپ و نشر آن در ايران يا خارج از ايران، همه جا با مشكل و مانع رو به رو شد. داستان دراز دامنِ اين تلاشِ بىوقفه در نامههاى او بازتاب گستردهاى يافته است. مأيوس و خسته از همهى اين تلاشها براى انتشار آن به نسل آينده و به قرن آينده چشم مىدوزد. در نامهاى به "ملكم" "متذكر مىگردد كه انتشار "كمالالدوله" براى من ميسر نگرديد شايد پس از صد سال، اخلاف ما به چاپ اين تأليف موفق بشوند..." بيش از صد و سى سال از تاريخ نگارش "مكتوبات كمالالدوله" مىگذرد، انقلاب مشروطه هم درگرفت، مشروطيت هم اعلان شد و سرانجام، سلطنت هم برافتاد، اما هنوز از پس آن همه ماجراها و فراز و نشيبها و انقلاب به كتاب او در كشور ما ايران، اجازهى نشر آزاد داده نشده است..."(14)
بودور يازيميز؟ بير چئشيد يازيقليغى مين ايللر ياشاماق؟ نه اولور فيكيرلهشين...
اتك يازىلارى:
(1) زاويه (2) فارسجا: بنا به ضرورت، آمدِ كار (3) فارسجا: به سببِ (4) "دوزهم پوزماق" فارسجا: "ساختشكنى" (5) تأثير (6) طرز، نوع (7) فارسجا: ارتجاعى (8) فارسجا: اساس (9) مثلن باخين "آواى اردبيل 10) 233) "مشروطهى ايرانى"، "ماشاالله آجودانى"، نشر اختران، 1382، ص 11) 44) همان قايناق ص 12) 47) همان قايناق ص 13) 48) فارسجا: مشكل (14) همان قايناق ص 33 و 34
2
) "زبان به مثابه ايدئولوژى" - گفتگو با نادر ازهرى - آواى اردبيل - 162 نجى سايى.(
)
داشدان داشا4 كولتورهل دوشونجهلر و پولتيكال قايغىلار
(بو سیرا مقاله لر آردیجیل اولاراق هر بیریسی اوزگوردوده)
نادير ازهريايضاح: "جيزما - قارالار" سيرا مقالهلرينده "ادبيات و سياست" بؤلومونده، ادبيات و سياست ايلگىسىنى )اؤز ظنايمجه( آچيقلاميشام، او سيرا مقالهلرده كولتورهل آچى(1)دان نئچه پولتيكال قونويا باخميشايديم. اينديسه "داشدان داشا"! سيرا مقالهلر، دوغروسو آذربايجاندا چاغداش )وورغولاييرام: چاغداش( پولتيكال دوشونوش يارانماغينين آرزىسيدير. ظنايمجه آذربايجان ضيالىلار و پولتيكاچىلارى دونيادا كولتورهل و پولتيكال آنلاملارين دهييشمهسينى دهريندن دوشونوب بيلمهلى و بو يئنى آنلاملارا تنقيد آچىسيندان باخمالىديرلار يعنى زامانين گهتيرگه(2)سى نهده(3)نينه، كلاسيك پولتيكال دوشونوشلرين دوزهمينى پوزماق(4)، اويغون گؤرونور. ظنايمجه آذربايجان ضيالىلار و پولتيكاچىلارى، "ميللت"، "عدالت"، "سياست"، "ميللى دؤولت" )دؤولت شكيللرينى( و "ايدئولوژى" آنلاملارينى باشدان باشا يئنىدن تعريف ائتمهلىديرلر. اومود، خالقيميزين باشى داشدان داشا دهيمهسين.
"فدراليسم" فونداسيونلارى0381جو ايلده "ويكتور هوگو" يازير: "من هله قورولماميش بير پارتىيانين(5)تمثيلجى(6)سىيم: مدنيت دئوريمى پارتىياسى؛ بو پارتىيا ييرمى يوز ايللىيين(7)يول گؤسترهنى اولاجاقدير و ايلكينده "آوروپا بيرلشميش دؤولتلرينى" و سونرا "دونيا بيرلشميش دؤولتلرينى" ياراداجاقدير..."(9481 (8جو ايلده "باريش يولداشلارينين كنگرهسى"(9)"ويكتور هوگو" باشچىليقىلا "پاريس" شهرينده "آوروپا بيرلشميش دؤولتلرى" ايدهسينى يوروتمك اوچون ايشه باشلادى. باشقا يؤندن 3681 جو ايلده "پرودون" "فدراتيو پرنسيبى" آدلى كيتابيندا يازير: مركزلشميش دؤولتلرين" دؤرو آرتيق قورتارميشدير و ييرمىنجى يوز ايل؛ فدراسيونلار دؤرهسىدير" ايندى، ييرمى بيرينجى يوز ايلين ايلك ايللرينده، "ويكتور هوگو" و "پرودون" دئيين سؤزلر، اوست - اوسته دوغرو چيخيب، آنجاق ديققت ائدهك: يوز آلتميش ايل بوندان اؤنجه "آوروپا"دا "فدراتيو" تئورىلرى و اونا عاييد كنگرهلر يارانميشدير، اوصوللو باخساق "فدراتيو" قورولوشوندا ايلكينده دموكراسى تجروبهلرى و دموكراتيك بير دوروم گئرهكلىدير، او ميللتلركى "سنديكا"، "پارتىيا" و دموكراتيك ايلهنجهلره ماليك دئييللر و دموكراسى ساحهسينده پراتيك تجروبهلرى يوخدور؛ "فدراتيو" ساحهلردهده بويوك پروبئلملرله ال به ياخا اولاجاخلار، ظنايمجه بيزيم اؤلكه بو سيرا اؤلكهلردندير. ايهر دونيادا ايندىكى پارتىيالارين آناسى، فرانسهده و آوروپادا اولان "دانيشيق سالونلارى"ايدى (1789 داندا اؤنجه(، ايهر، اونسگگيزنجى يوز ايلده فرانسهده "سنديكا اوتاقلارى" يارانميشدير )اودا چوخ آكتيو(10)دورومدا(، بو گون بيزيم اؤلكهده و ييريمى بيرينجى يوز ايلين ايلك ايللرينده نه اؤزگور(11)سنديكا نه اؤزگور پارتىيا نهده فدراتيو بير قورولوش واردير، نهده حاتتا بو قونولار دوغرولوك(12)سانيلير، ظنايمجه چاغداش تاريخ بويو، ايران آدلى اؤلكهده هله ضيالى آدلانميش كيمسهلرين چوخو )مجبور قالديقدان سونرا( تكجه چاليشيبلار آوروپادان گلميش فيكيرلرى دينايله باريشديرسينلار و بو يولدا چوخلو پروبئلملر ياشدير.
2) فارس شووينيزمى.
3) فارس ضيالىلارينين )بير چوخو( نهايتده آذربايجانا عاييد فارس شووينيستلرى كيمى فيكيرلشمهيى.
4) "كورد" خالقىنين دورومو.
بيرينجى پروبئلم يعنى دموكراسى يوخسوللوغو، ايراندا ياشايان خالقلارين ائپيدئمى پروبئلمىدير، ظنايمجه ايلكينده دموكراسى ساحهلرينه آدديم قويماق اوچون صينفى ايلهنجهلر و صينفى قورولوشلار )سنديكالار كيمى( گرهكلىدير، ايلكينده يازيچىلار، مطبوعاتچىلار و ضيالىلاريميز، اؤزگور صينفى قورولوشلارينى ياراتمالىديرلار )بو قونويا آييد بلكه "سنديكا و پارتىيا" بؤلومونده ايضاح وئره بيلديم(
ايكينجى پروبئلمه عاييد، فارس شووينيزمينى و بوتون شووينيزملرى تنقيده چكمك گرهكلىدير، ضيالىلاريميز )مثلن( شعارلا يوخ بلكه فارس شووينيزمى فيكرينى آناليز ائتمكله او فيكرى آرادان قالديرمالىديرلار.
اوچونجو پروبئلمه عاييد دئمهلىيم فارس ضيالىلار و فارس يازيچىلارين بعضن شووينيست باخيشلاريندان وازكئچمهمك(14)و اونلارا تنقيد آچىسيندان باخماق گرهكلىدير، آذربايجانلىلارا شووينيستجهسينه باخماق فارس ديلينده حاتتا گوجلو شاعير يا يازار طرفيندن اولسادا باغيشلانمازدير )همده تورك اولوب فارس ديلينده يازانلارين طرفيندن مثلن باخين: آواى اردبيل - 230 - حؤرمتلى اؤزگهلر" مقالهسينه( دؤردونجو پروبئلمه عاييد ظنايمجه آذربايجان و "كورد" خالقىنين "مئتره پولتيك" دورومو و فارس شووينيزمين يارارلارى(15)گلهجكده بو ايكى خالقى بلكه بير بيرىله ساواشديرا، آذربايجان ضيالىلارى هابئله يازارلارى "كورد" خالقينين ضيالىلارى و يازارلارىايلا ايلگىلى اولمالىديرلار، ايهر ايندىدن باريش دورومو آذربايجان و "كورد" خالقىنين طرفيندن اونلارين خالقلارينا آچيقلانماسا، گلهجكده بؤيوك پروبئلملره شاهيد اولاجاغيق، گونوموزده نه "كورد" خالقينين ضيالىلارى نهده آذربايجان خالقىنين ضيالىلارى بو كونويا ماراق گؤسترمهييرلر و ايكى طرف بير بيرينى - بير جوره قورخو سانيرلار و نيفرت بو ايكى خالق آراسيندا بوى آتماغدادير، بو كونويا عاييد بؤيوك بير آييق - ساييقليق وئريرم...
گونوموزده، دونيادا "فدراتيو" اؤلكهلرين دورومونو آناليز ائتمك و هر اؤلكهده نئجه فدراتيو بير قورولوش يارانماغينين آناليز ائتمهيى گرهكلىدير، فدراليسم باتىدان گلمه قونودور و بوگون، هر، يئريندن دوران ايستهيير اؤز عالمينده اوندا دهييشيكليك ياراتسين بو ماهناياكى بوراسى باتى دئييل ايراندير، بو "قاش آليم دئييب گؤز چيخاردان لار" هاچانادك...؟!
سونوندا دئمهلىيم فارسلارين سدهلر بويو سلطنت ائديب حاكيم اولماغلارى و اونلارين پولتيكال منليكلرى، باشقا خالقلارايلا فدراتيو ياشاماغلارينى چوخ زور ائدهجكدير، بو قونولار بيرهر - بيرهر آناليز ائتمهلى و دوشونمهلىديرلر، نه اولور فيكيرلهشين...
اتك يازىلارى:
1) زاويه 2) فارسجا: بنا به ضرورت، آمدِ كار 3) فارسجا: به سببِ 4) "دوزهم پوزماق، فارسجا: "ساختشكنى" 5) فارسجا: حزب 6) فارسجا: نماينده 7) فارسجا: قرن بيستم 8) "اصول علوم سياسى - ج اول - دكتر رضا علومى - صص 195 و 691 9) paixLe Gongres des Amis de La 01) فعال 11) مستقل 12) فارسجا: جدى 13) فارسجا: مشكل 14) فارسجا: صرفنظر نكردن 15) فارسجا: منفعت )ايضاح: بو يازارين توركجهسينين نهدهن بو شيوهده اولدوغونون عيللتلرينى بيلمك اوچون همين يازارين آشاغيدا آدى گلهجك مقاله سینه موراجيعت ائده بيلرسينيز: جيزما - قارالار" سيرا مقالهلريندن: "اوچ بوجاغلى ادبى دوروم" - - ".(
كلاسيك ماركسيسمداشدان داشا5!
آختاريش: نادير ازهرى - نيگين نوادهرضى)كولتورهل دوشونجهلر و پولتيكال قايغىلار(
(بو سیرا مقاله لر آردیجیل اولاراق هر بیریسی اوزگوردوده)
ايضاح: "جيزما - قارالار" سيرا مقالهلرينده "ادبيات و سياست" بؤلومونده، ادبيات و سياست ايلگىسىنى )اؤز ظنايمجه( آچيقلاميشام، او سيرا مقالهلرده كولتورهل آچى(1)دان نئچه پولتيكال قونويا باخميشايديم. اينديسه "داشدان داشا"! سيرا مقالهلر، دوغروسو آذربايجاندا چاغداش )وورغولاييرام: چاغداش( پولتيكال دوشونوش يارانماغينين آرزىسيدير. ظنايمجه آذربايجان ضيالىلار و پولتيكاچىلارى دونيادا كولتورهل و پولتيكال آنلاملارين دهييشمهسينى دهريندن دوشونوب بيلمهلى و بو يئنى آنلاملارا تنقيد آچىسيندان باخمالىديرلار يعنى زامانين گهتيرگه(2)سى نهده(3)نينه، كلاسيك پولتيكال دوشونوشلرين دوزهمينى پوزماق(4)، اويغون گؤرونور.
ظنايمجه آذربايجان ضيالىلار و پولتيكاچىلارى، "ميللت"، "عدالت"، "سياست"، "ميللى دؤولت" )دؤولت شكيللرينى( و "ايدئولوژى" آنلاملارينى باشدان باشا يئنىدن تعريف ائتمهلىديرلر.
اومود، خالقيميزين باشى داشدان داشا دهيمهسين.
كلاسيك ماركسيسمگونوموزده و كمونيست آدلانان دؤولتلرين داغيليشيندان سونرا، دونيانين "سول گؤروش" ضيالىلارى
آستا - آستا بو اولايين نهدنلرينى آرامايا باشلاييب و سوسياليزم، كمونيزم گلهجهيينى هابئله ماركسيسم - لنينيسم فلسفه مكتبينى يئنى تنقيد ائتمك آماجينا گليبلر، بو "سول گؤروش" ضيالىلارين اؤنملىلرينيدن "آنتونيو نگرى" و "مايكل هارت"دان آد آپارماق اولور. گونوموزده و كمونيست آدلانان دؤولتلرين داغيليشيندان سونرا، "آنتونيو نگرى" و "مايل هارت" يئنى "سول گؤروش" سانيلاركن "ايمپيراتورلوق" آدلى تئورينى )بيرينجى اولاراق( طرح ائده بيلميشللر. بو گونكو ائورنده(5))اوچونجو دونيا اؤلكهلرينده" و بيزه اوخشار اؤلكهلرده اؤزهلليكله( سوسياليزم و كمونيزمه قسمن، اوچ اؤنم داشىيان قارشيلاشما واردير:
1) بونلاردان بير ساييمى "ساوهت"لرين داغيليشيندان سونرا، سوسياليزم، ماركسيسم و كمونيزمى قورتارميش و آرادان قالديريلميش بير فيكير و دوزهم سانيرلار )گئريچى دؤولتلر و كاپيتاليست اؤلكهلرين بو گؤرشو يايماغدا، اؤنملى رولو واردير( دئمهلى بيزيم اؤلكهده، ده خالقيميزين، حاتتا ضيالىلاريميزين چوخو هلهليك بو قونويو بؤيله دوشونور.
2) آزيجيق بير ساييم، كلاسيك ماركسيسمين تمل پرنسيبلرينه اينانماقدا هلهده "ماركسيسم"ين دهييشمز تعليماتينا آز - چوخ بئل باغلاميشلار.
3) يئنى بير آخيم، "سول" حركتينين موباريزهسينه نئجه داوام وئرمهيينين يوللارينى آراييب و ماركسيسمه يئنى تنقيد يؤنوندن ياخينلاشا بيلميشدير، دوغروسو بونلارى يئنى "سولجو"لار آدلانديرماق ممكندور. ظنايميزجه، اؤنملى بوراسىديركى دونيادا يئنى بير آخيم "سول" حركتينى بير داها تئوريزه ائتمهيه باشلاميش و "سول" حركتينين گلهجهيينه عاييد چاليشماقدادير. بو قونودا طرح اولونموش، ان اؤنملى تئورىلردن بيريسىده "آنتونيونگرى" و "مايكل هارت"ين ايرهلى سوردوكلرى "ايمپيراتورلوق" آدلانميش تئورىلرىدير.
بورادا بيز بو آخيمى طرح ائتمك آماجيندا اولاراق بو تئورىنين تاماميلا قووتلنديرمهيى يا خود رد ائتمهيينى هلهليك تئز بيليريك، بو قونودا آرتيق قايناقلارى آراشديرمايا احتياج گؤرونور )هلهليك آذربايجان ضيالىلارى بو قونودان خبرسيز قالمالسين دئديك(
"نگرى "يه گؤره "ايمپيراتورلوق" آرتيق بير كينايه كيمى ايشلهنيلير و "ايمپيراتورلوق"دان آماج، گؤرونمز و سوبژه بير ايقتيداردير )كاپيتاليزمين ان گليشميش و يئنى ايقتيدارى( وورغولاييريق، اوخوجولاريميز "ايمپيراتورلوق" ايفادهسىنى يادداشلاردا قالميش اسكى آنلاميندان آييرمالىديرلار. "نگرى"نين "ماركسيسم فلسفه مكتبينه عاييد تنقيدى باخيشلارينى بلكه "ماركسيسم"ده بير نوع "دوزهم پوزماق" سانماق اولور "نگرى"نين "ايپميراتورلوق" تئورىسينين اؤنملى اؤزهلليكلرى بونلاردان عيبارتدير: 1- "ايمپيراتورلوق" سونوندا ائورنسل(6)بير جمهورلوقدور 2- "ايمپيراتورلوق" قاپساييجى و سينيرسيز بير دوزهمله قاسارلانميش(7)و حاضيرلانميش بير ايقتيدارين اويغونلاشديريلماسى و ايشه سالماسىدير 3- "ايمپيراتورلوق" ايچره زهر كيمى قارشيت(8)موازنهلر واردير 4- بو "ايمپيراتورلوق"ون اؤزهل بير مركزچىليك و اؤندهرليگى(9)يوخدور )حاتتا "آمئريكا" اؤلكهسىده بو گؤزه گؤرونمز كاپيتاليزم ايمپيراتورلوغونون تكجه اؤنملى بير اويهسىدير(5 .((10- "ايمپيراتورلوق"ون )"نگرى"نين قيد ائتديگى اؤزهل آنلاميندا( ياييلماسى امپرياليزم ياييلماسىايلا فرقلىدير، "ايمپيراتورلوق" سومورگهچىليك(11)ساحهسينده، فتح ائدن، ياغمالايان، قتلعام ائدن و خالقلارى كؤلهلشتيرن ميللت - دؤولتلره دايانماماغدادير. نيهايت "ايمپيراتورلوق"ون گليشمه(13)سينين و ياييلماسينين تملينده باريش آرايشى اولدوغو اونوتمامالىدير. 6- چئشيدلى امپرياليست اؤلكهلر بير بيرىايله ساواشماق يئرينه اؤز يارارلارينى تأمين ائتمك اوچون باريش آرايشى ايچيندهديرلر؛ بو امپرياليست اؤلكهلر بير بيرىلرينه قارشى اولسالاردا يئنى بير دؤنم نقطهسينه اينانيب و بير بيرىلرينى حيمايه ائتمهيه اينانيرلار. 7) چاغداش دونيادا بيلگى، مال ماتئريال و سرمايهدن داهادا اؤنملى سانيلير 8- "نگرى" دئيير: "... سيستمدهييشدى، چونكو سؤمورو دهييشدى..." يعنى دونيادا استعمارين نوعلرينين دهييشديگى، سيستملرينده، دهييشمهسينه سبب اولوبدور. 9- "نگرى"نين يوروتدوگو "ايمپيراتورلوق" تئوريسينده اؤزهل چوخونلوق آنلامى، سينيف سال(14)بير آنلامدير و سينيف آنلامينين يئنى بير بوداغيدير يعنى "نگرى" و "هارت"ا گؤره، تكجه "پرولتاريا" يوخ، بلكه اونا تابع يادا حاتتا اونا قارشى اولان توپلومسال سينيفلاردا دئوريمجى اؤنم صاحيبىديرلر. 10- "نگرى"يه گؤره، "ماركس"ين "ديهر ياساسى"(15)بوتون ساحهلرده اورتادان قالخماقدادير، چونكو "ايش" و "ديهر"ين ايلگىلرى بير يؤنلو دئييل و گونوموزده ايلگىلرين دييشمهسى ندنسه "اوست تيكيلى"(16)و "آلت تيكيلى"(17)آنلاميندان گؤز يوممالىييق. دئمك گونوموزده "ايش" محض داورانيش دئييل، بلكى "ايش" چاغداش دونيادا اؤزهل بير داورانيش اولاراق ديهرلنديريلير، بو داورانيش توپلولوق باخيميندان "دهير" اورهتن(18)يدير، "نگرى"يه گؤره "ايش" آنلامى دئيشيليب و "كاپيتاليزم" ياسالارى، توپلوملارين هر گوشهسينى آشيب بوتون توپلولوقدا ياييلماسينا سبب اولموشدور. "نگرى"يه گؤره گونوموزده توپلوملار "فابريكا - توپلوم" دئيشمهسينه معروض قاليبلار. )گرهيينده قاليبلار( و قالاجاقلاردا، "نگرى" بو اولايا، ياناشى: "ماركسيزم" ياسالارينى بير داهادا تنقيد ائديب ايصلاح ائتمك گرهكلىدير. گونوموزده )اؤزهلجه آوروپا و آمئريكادا( "ايش" آنلامى يالنيز ماددىليكده قالمير و ديگر يؤنلره چكيلمكده بولونور، اؤرنهيين: دويغوسال ايش، فيكيرسل ايش، بيلگىسل ايش، "ترتيبلنميش باخيم ايشى"(19)هابئله "بيلگى سايار"لا ياپيلا بيلن ايشلرين چوخالديقيندان، ايش آنلامى جوهرىنينده دئيشمهسى ايرهلى گلير، "نگرى" دئيير: صنايعلشميش پورلتاريا سينيفى، توپلومدا اؤز تمل موقعينى اودوزموشدور، بو دئيشيمله ياناشى يئنه "نگرى" دئيير، ايش آنلامى بو دئيشيكليكلردن سونرادا ان اؤنملى آنلاملارين يئرينده دورماقدادير، آنجاق "ايش" آنلامىنين دئيشمهسى حكومتلرين دوزهمينى و اونلارين ياسالارينىدا دئيشهجكدير نيهايت. سيستم دئيشدى چونكو سؤمورو دئيشدى. "نگرى" دئيير: "ماركس"، "ايش" آنلامينى اينسان تاريخىنين جؤوهرى بيلميشدير، بو آنلام آشيرى گئتمه دئيل ترسينه، بيزيم زامانيميزا يئتهرلى دئييل. "نگرى" دئيير: ايندىكى )"فوكو" دئميشكن( "كاپيتاليزم" بوتون دونيانى قاپساييب و سيخيشديرير و يئنه، ايندىكى، "كاپيتاليزم"؛ توپلوملارى بير ديشارىسيز قورولوشا چئوريتديرير، بؤيلهليكله بو اولاىلار تنقيدچى ذهنلرى يئنىچى بير پروقراما دوغرو يؤنلدير: "اؤزونو يئنىدن برپا ائتمك، "پوزيتيو" وارليقى ياراتماق و راديكال دئوريمه يول آچماق"، "نگرى"يه گؤره، گونوموزده سوسياليزم قاريشيقليقى )كريزمى( و "ديهرياساسى" قاريشيقليقى )كريزمى( توپلومسال ديهرلنديرمكلرينى و يادداشلار شكيللنمهسينى آرادان قالديرا بيلمز. "نگرى"يه گؤره گونوموزده "ايش" آنلامىنين دئيشمهسى، موباريزه شكيللرينىده دئيشديريب و دئيشديرهجكدير.
12- موباريزه آنلامى: "نگرى" "پست مدرنيته" چاغيندا "موباريز" اولان كيمسهدن باشقا بير آنلام ايرهلى سوردورور. "نگرى" يازير: "خالق" فيگورو اورتادان قالخديقيندا، چوخونلوغون ياشامينى ان دوزگون ايفاده ائدن، "موباريز" كيمسه، آدلانير، "نگرى" بو گونكو "سول گوروش" موباريزين اؤرنهيينى "اوچونجو انترناسيونال" موباريزلرينه تاى اولدوغونو اينانمايير؛ او دئيير، بو گونكو موباريز كئچميشدهكى موباريزلره تاى، "ديسيپلين"لى و گؤرهو، تمليندن حركت ائدن دئييل، بو گونكو موباريزين هر چئشيد حركتى بير "ايدهآل" پلاندان ايرهلى گلمير، ترسينه بو گونكو موباريز، هر آن موباريزهنين يوللارينى يئنىدن يئنىيه كشف ائتمهلىدير.
"موباريز" و "موباريزه"يه ياناشى، "نگرى" "فرانسيس" افسانهسينى نقل ائدير، بو افسانهيه اساسن "فرانسيس" بير قدديسايدى، او يوخسوللارا قاريشيب "كريستيان"(20) ليقدا يئنى دوغماقدا اولان "كاپيتاليزم" آراجلارى و ديسيپلينلرى رد ائتدى. "نگرى"يه گؤره گونوموزده، "ايمپيراتورلوق" ايقتيدارى سفالتىنين قارشىسينا وارليقين نشئهسينى چيخارتمالىييق، بو دئوريم هئچ بير گوجون كنترولونا كئچمزدير چونكو "نگرى"يه گؤره چاغداش دئوريم و "كمونيزم" ايش بيرليگى و دئوريم، سئوگى ايچينده، بسيطليك ايچينده و حاتتا معصوملوق ايچينده اؤزونو گؤستره بيلير. اؤزهت حالدا، "نگرى"يه گؤره سؤمورونون دئيشمهسى سيستمى دئيشير و "ديهرياساسى" دئيشير، بو دئيشمهلرله ياناشى "سينيف" آنلامى و "پرولتاريا" سينيفينين، آنلامىدا دئيشير، بؤيلهجه صنايعلشميش "پرولتاريا" اؤز كئچميش اؤنمىنى ايتيرير، يئنهده بونلارا ياناشى موباريزه طرزلرى و "موباريز" اولان كيمسهنين اؤزهلليكلرى دئيشيلير، اؤرنك اوچون "نگرى" آوروپادا "طيب باجىلارى"(21) حركتينه آييد دئيير، بونلارين گؤردوكلرى ايش هم دويغولودور هم ده فنلى يؤنلرى واردير، بو "طيب باجىلارى" توپلومدا اؤز ايشلرينين اؤزلليكلرينى نه اينكى طرح ائده بيليبلربلكى توپلوموندا ديققتينى اؤز ايشلرينه و اونون اؤزلليكلرينه چكه بيلميشلر و بؤيلهليكله بونلار موباريزهده يئنى يوللارا ال تاپا بيلميش و بو سورهنين آردينجا يئنى تشكيلاتلانديرماق يوللارينىدا كشف ائده بيلميشلر. باشقا بير بنزهر: 1987 جى ايلده بير دئوريمجى - عصيانچى قروپ، (Act-up)"ايدز" خستهلىيى "كريزمينه" )قاريشيقليقينا( قارشى "نيويورك" شهرينده قورولموشدور، بونلارين موباريزه يوللارى و اؤز كشف ائتديكلرى موباريزه يوللارى بونلاردان عيبارتدير: 1- سننت اوزره توپلومسال ياسالاردان بويون قاچيرما 2- مدرن ايلگى آراجىلاريندان(22)"قرييلا"(23)جاسينا عكس ايستيفاده ائتمك 3- پولتيكال اينجه صنعت 4- گئنل قاريشيقليق 5- دؤولت توپلانتىلارينى ائتكىلنديرمك 6- طبسل كنگرهلر 7- "تلويزىيا"نين جانلى يايينلاريندان فايدالانماق يادا اونلارى ائتكىلنديرمك )نفوذ ائتمك(. بو قروپ "ايدز" خستهلىنين فنلى ساحهلرينده داخيل اولوب تداوى تجرويهلرينى قازانديقدان سونرا اؤزل داوالار و اؤزل تداوى يوللارينى سئچمهيه عاييد مركز دؤولتلرينه زور گليرلر... 13- "نگرى"يه گؤره بوگون "پرولتاريا"يا، عاييد انترناسيوناليزمين زامانىنين كئچتيگينى آچيقجا قبول ائتمهلىييك )"ايش"، "ديهرياساسى" و خالق فيگورونون گئت - گئده اورتادان قالخماسى نهدهنينه هابئله صنايعلشميش پرولتاريانين سينيفسل اؤنمىنين اسكليمهسى نهدهنينه( بو سطيرلرين يازارلارينا گؤره "نگرى" كلاسيك "ماركسيسم" ساحهسينده "دوزهم پوزوجو"(24)بير ضيالى اولاراق يئنىدن دونيادا "سول" باخيشينى رئال حالدا برپا ائتمك آماجيندادير، او "ماركسيزم" و "ماركسيزم"-ه ياپيشديريلان دگملاردان دوغرولوق چكينمهكدهدير بونا عاييد كلاسيك "ماركسيست"لر شيددتله "نگرى"نين "ايمپيراتورلوق" تئورىسىله قارشى قارشىيا چيخيرلار و "نگرى"نين "كائوتسكى"دن ائتكيلنمهسىنى ايضاح ائديرلر )"كائوتسكى"نين "سوپر امپرياليزم"-ه عاييد يازديقلاريندان( بو قونويو "پى يئتر و دى ناردو" Nardo()Pietro Di"ايمپيراتورلوق يوخدور" آدلى مقالهسينده ايضاح ائديب و كلاسيك ماركسيستلر طرفيندن "نگرى"نين فيكيرلرينى نيهايتده "كاپيتاليزم"-ه خيدمت ائدن بير فيكير بيلير. دوغروسو، بورادا، بيز "نگرى"نين فيكيرلرينين تكجه تيترلرينى يازا بيلميشيك بيز اينگليز ديلينه احاطهسى اولان ضيالىلاردان )بو قونوايلا ماراقلانانلاردان( "آنتونيو نگرى" و "مايكل هارت"ين كيتابلارينى توركجهيه چئويرمهيه يارديم ديلهييريك، تأسفله گونوموزده حاتتا فارس ديليندهده "نگرى"دن آزاراق چئورى الده واردير، ظنايميزجه بو قونو، ايراندا بوتون خالقلار آرا ضيالىلرين دونياداكى چاغداش دوشونجهلردن اوزولمهيينى گؤسترير. حؤرمتلى اوخوجولار! بو مقالهده كلاسيك "ماركسيزم" و دونيادا "يئنى سول گوروش"لرين اؤنملى فيكيرلرى، حضورونوزدا تقديم اولدو، دوروموموزا عاييد بونلارين آرا دوشونمك بيزيم اؤنرىميزدير، نه اولور فيكيرلهشين...
اتك يازىلارى1- زاويه 2- فارسجا: بنا به ضرورت، آمدِ كار 3- فارسجا: به سببِ 4- "دوزهم پوزماق" فارسجا: ساخت شكنى 5- فارسجا: دنيا 6- فارسجا: جهانى 7- فارسجا: برنامهريزى شده 8- فارسجا: متضاد 9- فارسجا: رهبريت 10- فارسجا: عضو 11- فارسجا: استعمارگرى 12- فارسجا: برده كردن 13- فارسجا: تكامل، پيشرفت 14- فارسجا: طبقاتى 15- فارسجا: "قانون ارزش" 16- فارسجا: روبنا 17- فارسجا: زيربنا 18- فارسجا: توليدكننده 19- فارسجا: تلفيقِ كار مراقبتى 20- بورادا فارسجا: مسيحيت 21- فارسجا: زنان پرستار 22- فارسجا: رسانههاى ارتباطى 23- فارسجا: چريك 24- فارسجا: ساختشكن.
داشدان داشا6 )كولتورهل دوشونجهلر و پولتيكال قايغىلار
نادير ازهري (بو سیرا مقاله لر آردیجیل اولاراق هر بیریسی اوزگوردوده)
ايضاح: "جيزما - قارالار" سيرا مقالهلرينده "ادبيات و سياست" بؤلومونده، ادبيات و سياست
ايلگىسىنى )اؤز ظنايمجه( آچيقلاميشام، او سيرا مقالهلرده كولتورهل آچى(1)دان نئچه پولتيكال قونويا باخميشايديم. اينديسه "داشدان داشا"! سيرا مقالهلر، دوغروسو آذربايجاندا چاغداش )وورغولاييرام: چاغداش( پولتيكال دوشونوش يارانماغينين آرزىسيدير. ظنايمجه آذربايجان ضيالىلار و پولتيكاچىلارى دونيادا كولتورهل و پولتيكال آنلاملارين دهييشمهسينى دهريندن دوشونوب بيلمهلى و بو يئنى آنلاملارا تنقيد آچىسيندان باخمالىديرلار يعنى زامانين گهتيرگه(2)سى نهده(3)نينه، كلاسيك پولتيكال دوشونوشلرين دوزهمينى پوزماق(4)، اويغون گؤرونور. ظنايمجه آذربايجان ضيالىلار و پولتيكاچىلارى، "ميللت"، "عدالت"، "سياست"، "ميللى دؤولت" )دؤولت شكيللرينى( و "ايدئولوژى" آنلاملارينى باشدان باشا يئنىدن تعريف ائتمهلىديرلر.
اومود، خالقيميزين باشى داشدان داشا دهيمهسين.
ديل، ايدئولوژى آنلاميندابو سطيرلرين يازارينا گؤره )"ترى ايگلتون"دان ائتكىلهنهرك(. ايدئولوگيانين آدليم
آنلاملاريندان باشقا، آيرى بير آنلامىدا اولا بيلير، هر توپلومداكى اينسانلارين ياشاييشينا غاليب اولان دوروم و غاليب حالدا دهيهر سانيلان دوشونجه يا دوشونجهلر و بير باخيش طرزينين چوخونلوغو، بير توپلومون گئرچكته بيلر - بيلمز، اصلى ايدئولوگياسيدير، بنزهر اوچون بير توپلومدا منفعتچىليك روحيهسى غاليب اولان حالدا او توپلومدا اوست - اوسته منفعتچىليك؛ بير نوع غاليب ايدئولوگيادير؛ آيديندير ايدئولوگيانين بو تعريفى، ايدئولوگيانين كلاسيك تعريفلريندن چوخلو فرقلىدير. بؤيلهليكله خصوص "اوچونجو عالم" اؤلكهلرينده توتاليتاريزم زوروندا هر شى و هر قونو نئجهكى دئييليب پولتيكال يؤن تاپا بيلير، ايدئولوگيادان دئدييم يئنى تعريفه گؤره بيزيم اؤلكهده ايللردير بنزهر اوچون اينسانين حاتتا گئينيش طرزلرىده ايستهر - ايستهمز، پولتيكال بير حركت حسابلانيب و حكومت دهيهرلرينى قبول ائديب ائتمهمهيينين گؤستهريجىسى اولوب و اولا بيليرده.
حؤرمتلى اوخوجولار! بورادا ديل قونوسونون اؤنملى ايدئولوژيك )ايدئولوژيدن دئدييم يئنى تعريفه گؤره( رللارينى آچيقلاماق ايستهييرم، بير بنزهر: فرانسهنين بؤيوك دئوريميندن سونرا (1789) هر كس )او زاماندا( "وطنداش" كلمهسينين يئرينه مثلن "آقا"، "خانيم" يا اشرافلارين لقبلريندن فايدالانسايدى "گيوتين"-ه تاپيشيريلمالىايدى. دئدييم بنزهرده بير حكومتين "ديل"دن تام پولتيكال فايدالانماغينى و اؤز نفعينه "هنجار" بير ديل ياراتماغى اوچون چاليشماغينى آيدينجاسينا گؤروروك، بورادا "هنجار" ديله عاييد پولتيكال يؤندن ايضاح وئرمهلىيم، بو سطيرلرين يازارينا گؤره هر زاماندا هنجار ديله اينانماق و اونو دانيشيقدا و يازيدا رعايت ائتمك بير نوع )وورغولاييرام، بير نوع( ايقتيدار و قدرت آراماق، يادا بير نوع ايقتيدار و قدرته تابع اولماقدير باشقا يؤندن حاتتا بير توپلومون چئشيدلى سينيف(5)لرى آراسيندادا تام )وورغولاييرام تام( اورتاق ديل و تام هنجار ديل يوخدور بنزهر اوچون بير سينيف ايچره فلارافات سانيلان بير كلمه، باشقا بير سينيف ايچره ايهانت سانيلا بيلير. "هنجار ديل" آدينا تثبيت اولان قونو، تاريخ بويو چئشيدلى اؤلكهلرده و توپلوملاردا بير جاماعات يا بير غاليب گلن قروپون اؤزل يارارلاريندان آسيلى اولوبدور، دوشونجه صاحيبلريميز اونودماسينلار، تاريخ بويو توتاليتر كولتورلر و توتاليتر فيكيرلر هر جاماعت هابئله هر قروپ ايچره بوتون خالق ديلى آدينا )وورغولاييرام: بوتون خالق ديلى آدينا( ايرهلى سوردورولوبدور. دئدييم كيمى توپلوملاردا "هنجار ديل" ايقتيدار مركزلرى و دؤولتلرين باخيشيندان آسيلىدير، گؤنوموزده و بيزيم آذربايجاندا يازيچىلار اوچ معيارديله ايستهر - ايستهمز آرتيق ماراق گؤستريرلر: 1) "ايسلام جمهوريتينين" "صدا - سيما"سيندان ياييلان توركجه! 2) "باكى"دا معيار ديل سانيلان توركجه 3) توركيهده معيار ديل سانيلان توركجه، آمما هئچ كس فيكير وئرميركى هر دؤولتين يا هر توپلومون معيار ديلينين قبول ائديلمهسى اؤز - اؤزونه و نيهايتده او دؤولتين و او توپلومون گيزلى و آيدين كولتورهل و پولتيكال باخيشينى قبول ائتمهيه گتيريب چاتديرا بيلير، حاتتا ايهر او معيار ديلى رعايت ائدن يازيچى او دؤولتله )اؤز عالمينده( قارشى - قارشىيا دورموش اولسادا. بوگون آذربايجانيميزدا بير تورك يازيچىنين چارهسى نهدير؟ بو ديلده يازى - پوزونون اولماديغى و بو ديلين گونو - گوندن ماتئرياللارينين الدن گئتمهسى، يازيچىلارين اوخوجولارينى اللريندن آلاركن اوخوجولاريدا اؤز ديللرينده اوخوماغدان محروم ائدير. ظنايمجه: 1) ديل قونوسونا و ديليميزه دويغولو ياخينلاشماغى هلهليكده اولسا باشدان ائديب، اونون فلسفى و پولتيكال وارليغينا آرتيق اؤنم وئرمهلىييك 2) فارس اثرلرايله دهريندن تانيش اولمالىييق آمما توركجهميزين دورومونا گؤره و ايستيحالهدن )آسيميلاسيوندان( قاچماق اوچون، آنلايا - آنلايا فارس كلمهلرين چوخونو بير پروسهده ديليميزدن سيلمهلىييك، بو سؤز ظن ائتديينيز وطن سئورليك ماهناسيندان دئييل، دئمهلى بيزيم تورك ديلينده يازى - پوزونون اولماديغى و فارس قايناقلار و ايلگى آراجىلارى بيزيم اولان - قالان كلمهلريميزى )حاتتا خالق ايچره( گئت - گئده آرادان آپارير، كولتور و آنلام باخيشيندان بيز مثلن "جمالزاده"دن "گلشيرى"يه قدر اوخويوب آنلامالىييق آمما بو سؤز دليل اولماز فارس كلمهلرينى و بعضن اؤزهل آنلاملارينى اؤز توركجهميزه يوكلهدك يوخسا بيزيم ديليميز گئت - گئده بونداندا آرتيق عيبهجر اولاجاقدير. 3) باكى و توركيهدهكى معيار ديله عاييد، بو ايكى معيار ديلين تام قبول ائديلمهسى نيهايتده بيزيم يازيچىلاريميزى اونلارين قويروغو ائدهجكدير!
بونودا قيد ائتمهلىيم: باكىلى و توركيهلى يازيچىلارين بير چوخو اؤز ظنلرىايله، بيزى توركى يازماغا دعوت ائديرلر، اونلار گيزلى يادا آيدين حالدا بيزه قوش باخيشىلا باخيرلار، بو سؤزو اونودمايين و سادهجه اونلارين احتيمال آلقيشلارينا گووهنمهيين 4) فارس توتاليترلرينين ايلگى آراجىلارى و قايناقلارىلا قارشى دورراق آذربايجان جمهوريتى و توركيه جمهوريتىنين معيار ديلينى قبول ائتمهمهلىييك، باكى و آنكارانين اؤزهل كلمهلر و قئرامئر نكتهلريندن فايدالانماق بيز اوچون اؤزهل بير ديققت و ذوق ايستهيهجك، اؤيلهكى بيزيم توركجهده كوبود دوشمهسين، بيز اوچون بو ايش خطاسيز اولا بيلمز. دئمهلى بو سؤزلر بير "اوچ بوجاغلى"(6)رسم ائدير، بيزيم آذربايجانين توركجهسى )خالق آرا دانيشيلان توركجه( و باكىلا آنكارادا دانيشيلان توركجه، هر بيريسى بو اوچ بوجاغلىنين بير بوجاغيدير(7)، بو اوچ بوجاغلىدا باكى و آنكار توركجهسيندن فايدالاناراق و فايدا وئرهرك اونلاريلا سينير باغلاييريقدا، بو اوچ بوجاغلىنين اوجو بوگون ايستيحالهيه اوغراميش تورك ديليميزه و اونون توتاليتر و گئريچى مدافعلرينه يوگورور، بو اوچ بوجاغلى دوروم آنتى شووينيستى بير سونگودور(8)و ايستيحالهيه اوغراميش توركجهميزى و اونون سببلرينى نيشان توتوبدور بيز بو اوچ دؤولتين تورك ديلينده معيار ديللرينى قبول ائتميريك و قبول ائتمهمهلىييك، يوخسا: 1) يا فارس ايلگى آراجىلارينين يوگورتوسو بيزيم ديليميزى تام ايستيحالهيه دوغرو آپاراجاقدير 2) يادا بيز نيهايتده باكى و آنكارا يازيچىلارينى يامسيديب بيلر - بيلمز، چئينه - توپور ائدهجهييك، ظنايمجه آوانگارد "معيار ديل" اودوركى اؤز هلهليك اولدوغونو هر زامان خاطيرلادا. بيز توتاليتاريزمين خط و قئرامئرينه )فارس ديلينده ايستيحالهيه اوغراميش قئرامئرينه( پلانلى يوگورمهلىييك.
آرتيرمالىيام، توتاليتاريزم تكجه بير يا نئچه حكومت دئييل بلكه تاريخ بويو حاتتا خالق ايچره يئرينه دوشموش و رايج اولموش ايستيبدادى طرزلر فيكيرلر و عنعنهلرده اولا بيلير و بعضن توتاليتاريزم بونلارى آذربايجان خالق كولتورو و خالق ديلى آدينا بيزه يوكلهدير.
حؤرمتلى اوخوجولار! هر اؤلكهده هر كس معيار ديله چوخ احتياط و آچيق فيكرايله ياخينلاشمالىدير، چوخلو حكومتلر، خالق ديلى آديلا پسيكولوژيك و پولتيكال يؤندن ديل، خط و كلمهلردن اؤز ايقتيدارلارينا عاييد ترس ايستيفاده ائديرلر و ائدهجكلر، هر كيمين هر قروپون هر خالقين هر حكومتين يازى و دانيشيق اسلوبو معيار اولاركن گئرهك بير آلترناتيوى اولسون، من، يا سن، فرق ائتمز. ظنائديرم هر توپلومدا واحيد بير معيار ديلين حاكيم اولماغى ظاهيرده اويغونلوق ياراتسادا، اصلينده اينسانلارين فيكرينى باغلايير يادا سينيرلى ساخلايير، ايهر قبول ائتسككى اينسان بيلديگى كلمهلر قدهر فيكيرلهشه بيلير، پس هر هانكى معيار ديلى قبول ائتمكله تكجه او معيار ديل قدهرى دونيانى دوشونمك اولور، آنجاق بعضن بؤيله نظره گليركى، منيم بو سؤزوم، گئرچكلهشن حالدا ديل ساحهسينده توپلوملاردا بير نوع قارما - قاريشيقليق آرايا گتيرهجكدير آمما كؤكدن بؤيله اولماياجاق چونكو هر حالدا و هر توپلومدا بير حكومت يا ايقتيدار مركزى بير معيار ديلى، او توپلوما قبول ائتديرهجك، بو آرادا و بو دونيادا بلكه ضيالىلارين بير ايشىده توتاليتاريزمين و حكومتلرين قاباغينى آلماق اوچون ديل ساحهسينده آلترناتيو بير دوروم ياراتماغدير، حاتتا ايهر بير زامان او آلترناتيو ديل اؤزو گئت - گئده معيار ديله چئوريلسهده، اوندا، يئنهده باشقا بير آلترناتيو ديل، ياراتمالىييق.
حؤرمتلى اوخوجولار! ديل ساحهسينده )حاتتا ابدى( توتاليتاريزمه قارشى )ابدى( اوپوزيسيون اولماق! هلهليك بودور آماجيم، نه اولور سيزايله فيكيرلهشك...
اتك يازىلارى:
1) زاويه 2) فارسجا: بنا به ضرورت، آمدِكار 3) فارسجا: به سببِ 4) "دوزهم پوزماق" فارسجا: ساختشكنى 5) بورادا و فارسجا: طبقه )اجتماعى( 6) مثلث 7) ضلع 8) فارسجا: سرنيزه)
آردي وار