EDEBI TENQID(POST STRUCTURALİSM)"DÜZEM POZMAQ"(3)

NADİR EZHERİ NİGİN NEVADEREZİ

(Bu sira meqaleler ardicil olaraq her birisi özgürdüde)

,,Sosor,,a göre,delalet eden(1) ve delalet edilmiş(2) bir kağizin iki üzü kimi bir-birile elaqelidir,amma J.Derida bele zen edir:delalet eden ve delalet edilmiş arasinda aydin bir ayriliq yoxdur,ikiside ard-arda ayrilir ve bir-birine qovuşurlar,sadece demek olar ki kelme ve anlam.ya xud kelme ve ona delalet eden şey heç zaman birleşe bilmirler.,,her kelmenin yarisi orada degil ve diger yarisi o degil,,.me,nalar mue,yyen bir anlamda qalibdirler ve dil artiq delalet edenlerin ardicil hereketidir.
Burada iki başqa poststructuralist,in be,zi düşüncelerini de getirmeliyik:
1-J.DELİUS ve F.Qatari öz kitablarinda iki cür maraq göstermeni ayird edirler:Delilik ve ruh pozğunluğu yazarlarin zennice, bu iki qonu iki topluma delalet edir:Faşist toplum ve inqilabçi toplum Bu yazarlarin emegi yaradiciliq,maraq ve mekanikleşmegi poststructuralisme qatmaqdir.(K.marks ve Z.Freyd(Furuyd)dan alaraq)
Çox az izahdan sonra ,,tablo,,adli şiiri ,,Nasir Merqati,,den oxuyuruq:

Qondarma güneş
eyni yalin yaz
kiplenmiş dodağda aci bir mahni
ve mehriban Ezrayil
geniş bir tablonun perspektivi
calanir,calanir otaqda sukut
açin,qapilari açin
bu azğin yürek
sevinc sorağinda
,,İkar,,(3)qanadlarin arzular herden.

Bu şiirdeki aydin ve gizli paradokslara diqqet edin: qondarma güneş-yalin yaz-mehriban Ezrayil-kiplenmiş dodağ-aci bir mahni-sukut ve calanmaq.İndi diqqet edin,,İkar,,setrindeki duruma(ye,ni güneşe teref faydasiz uçmağa ve otağda sukutun calanmağina)Metne göre,uçmaq var,amma yenmek yoxdur.Calanmaq vardir,amma bu hereket sÜkut içindedir ve nihayetde yene de sükutdur.
Bizim zennimizce,bu şiirde: Açin,qapilari açin-setirleri şiirin strukturasini(düzemini)pozur.Bu setirler bu şiirin belkede en ümidsiz setirleridir,çünkü bundan sonraki setirlerde gösterilen çabanin faydasiliği aydinca görünür.
,,Delius,, ve ,,Qatari,,deyirler:gizli şüur siyasi bir gücdürbu şiirde zennimizce :açin,qapilari açin-setri teqriben ters me,na verir, metnde olan şexs üzde qapilari açmaq isteyir,amma önceden güneşe,özüde ,,qondarma güneşe,,çatmağin mümkün olmadiğini bilerek delilik ve ruh pozğunluğunda canini qurtarmaq isteyir.Şexs ister-istemez hem faşist,hemde inqilabçi toplumlardan bilmeden ümidini üzüb.(bu bilmeden bir anlami deyib amma realda onun tersini(bilmeden)qesd etmek tekce Nasir Merqati cenablarinin şiirinde yox belke çoxlu metnlerde baş vere bilir)
Sonunda demeliyik,bizim bu yazilarimiz özü bir metn sayilir ve Post structuralism düşüncesine göre,heç bir mütlqligi yoxdur.Tekce bumetn degil,oxuduğumuz heç bir metn mütleq degil.Bu,Nihilizm, yaxud her hansi bir çaşqinliğa yol göstermek degildir.Eger biz J.Derrida ve ya her hansi diger Post strucruralistin sözünü qebul etsek,ona mütleq me,nada innansaq,Post structuralismin özüne qarşi çixmiş olacağiq.
Bu meqalelerde de bizim marağimiz belkede sadece Azerbaycan ve onun edebiyyatina ayid düşüncelerin totaliterlerine qarşi durmaqdir.

Etek yazilari:

1-Dal
2-Medlul
3-İkar:,,İkar,, ve atasi ,,Dedalus,, bir adada dustaq olduğlarina göre,özlerine lelek ve mum ile qanad düzeldib uçdular,ancaq ,,İkarus,, güneşe çox yaxinlaşdi,mumlar eriyib ve o denize düşdü.